القرأن والاخلاق كمصدر من مصادر الشريعة

به‌سه‌رپه‌رشتی دڵنیایی جۆری کۆلیجى یاساو ڕامیارى سيمينارێك بە ناونیشانى (القرأن والاخلاق كمصدر من مصادر الشريعة) پێشكه‌ش كرا.

ڕۆژی سێشه‌ممه كاتژمێر یه‌كی پاش نێوه‌رۆ به‌رواری 3 \2\2019 به‌ئامادەبوونى به‌شێك له ‌مامۆستایانى زانكۆ ومامۆستایانی كۆليج و ژماره‌یه‌ك له‌ خوێندكاران لە هۆڵی 128ى ته‌لاری C ‌ زانكۆی گه‌شه‌پیـَدانی مرۆیی له‌ چوارچێوه‌ی سیمینارێكدا و گفتوگۆو له‌ سه‌ر (القرأن والاخلاق كمصدر من مصادر الشريعة ) له‌ لایه‌ن به‌رێز تحسین حمه‌ غریب مامۆستا له‌ به‌شی یاسا كرا.

مامۆستای سیمینارست به‌م شێوه‌یه‌ باسی بابه‌تی ئه‌خلاقی كرد: ئەخلاق بابەتێکی سەنتەری قورئانی  پیرۆزە . بەجۆرێک مامەڵەی ئەخلاقی پێشگریمانەی حوکمەکانی ئەو کتێبە ئاسمانییەیە ، بەڵام ئەوەی  جێی سەرنجە ئەوەیە سەرەرای گرنگی ئەو بابە زانایان و فوقەھای شەریعەی ئیسلامی وەک سەرچاوەیەک   بۆ شەریعەت ئاماژەیان پێنەداوە ، ئەگەرچی زانای وا ھەیە وەک (ئیمامی سەبوکی) نزیکەی سەد سەرچاوەی  بۆ شەریعەت و یاسای ئیسلامی دیاری کردوە. لەوانەیە ئەوە لەبەر ئەو ە بووبێت کە وەک بەڵگە نەویست  سەیری ئەو بابەتەیان کردبێت. واتە ئەوە بنەما بووە لایان کە نابێت ھیچ حوکمێکی شەرعی پێچەوانەی رێسا ئەخلاقییەکان بێت ،  بەلام ئەمرۆ لەبەر ئەوەی ئەخلاق لە دین سەربەخۆیە و بە جیا بوونی ھەیە ، واتە مرۆڤی بە ئەخلاق بوونی ھەیە بێ ئەوەی ئایینداریش  بێت دەخوازێت جارێکی دیکە پێگەی ئەخلاق لە ناو قورئان و شەریعەتدا وەک یەکێک لە سەرچاوەکان روون بکەرێتەوە ، ببێتە یەکێک لە سەرچاوەکانی شەریعەت  و دەرگای ئەم بابەتەش بە پیشاندانی پێگەی ئەخلاقە لە قورئانی پیرۆزدا وەک یەکەم سەرچاوەی شەریعەت.

ئامادەکار  لەسەر بابەتی سیمینارەکەی رۆشت  و رایگەیاند کە زانستی (اصول الفقە) کە  زانستی دەرھێنانی حوکمە شەرعییەکانە،

یەکێک  لە گەورەترین داھێنراوەکانی زانایانی  یاسا و شەریعەتی ئیسلامییە و

لە کتێبی بەناوبانگی (الرسالە) ی  ئیمامی شافعییەوە دەست پێدەکات

لەسەردەمی نوێشدا   لە یاسادا زۆر سوودی لێ بینراوە، ئەخلاقی وەک سەرچاوەیەک  باس نەکردوە ئەو زانستە زانستێکی ئیجتیھادییەو دەکرێت دەستکاری بکرێت بەگوێرەی  رۆژ و پێویستی. لەم رووە وە هةولَي وةلَامدانةوةى ئةم ثرسيارانةى دا :

1_   ئايا ئەو سەرچاوانەی   لەو زانستانەدا دانراون  ھەموو سەرضاوە شەرعییەکان دەگرنەوە  یاخود دەشێت سەرچاوەی دیکە ھەبن و لە  وێدا باس نەکرا بن؟.

٢-  دەکرێت   ئەو سەرچاوانە دەستکاری  بکرێن ؟

 ٣- ئەگەر وەلامی  پرسیاری پێشتر بەلێ یە  دةبيَت کام سەرچاوەیان بگۆردرێت؟

٤-   ئایا ھیچ  کام لەسەرچاوەکانی پێشوو  لە دەرەوەی شەریعەتەوە وەرگیراوون   بۆ شەریعەت؟

٥- ئایا  دەشێت ئەخلاق   وەک سەرضاوەی شەریعەت دابنرێت؟

٦-  بۆچی ئەخلاق  سەرەرای ئەو پێگە گەورەیەی  ھەیەتی لە قورئاندا بە سەرچاوەی   شەریعەت حسێب نەکراوە.؟

٧-باسکردنی  ئەخلاق وەک زانستی  سەربەخۆ دەبێتە ھۆی ئەوەی کە وەک  سەرچاوە وەرنەگیرێت ؟

٨-    ئايا ئەم  بابەتە بۆ یاساش   بە ھەمان شێوە نییە، واتە  دەبێت ئەخلاق ببێتە سەرچاوەی  رەسمی یاسا ؟